Bệnh CRD ở gà là một trong những bệnh hô hấp mãn tính phổ biến, gây thiệt hại nặng nề cho người nuôi gà đá, gà đẻ và gà giống. Để bảo vệ gà khỏi nguy cơ dịch bệnh lan rộng, người nuôi cần nắm rõ nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết cũng như các phương pháp điều trị và phòng ngừa hiệu quả. Trong bài viết dưới đây GVUI C1 sẽ chia sẻ những kinh nghiệm thực tế đã được nhiều sư kê áp dụng thành công trong việc kiểm soát bệnh CRD ở gà.
Bệnh CRD ở gà là gì?
Bệnh CRD ở gà (Chronic Respiratory Disease) là bệnh viêm đường hô hấp mãn tính do vi khuẩn Mycoplasma gallisepticum gây ra. Bệnh chủ yếu ảnh hưởng đến hệ hô hấp, làm cho gà thở khò khè, chậm lớn, giảm đẻ và dễ bị bội nhiễm với các tác nhân khác như E.coli, virus IB hoặc Newcastle.
CRD là bệnh tiến triển chậm nhưng có khả năng lây lan cao trong điều kiện môi trường nuôi kém vệ sinh, mật độ đàn cao và thiếu thông gió. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời bệnh có thể kéo dài làm suy yếu hệ miễn dịch của gà và gây thiệt hại nặng nề cho người nuôi.
Tìm hiểu nguyên nhân gây bệnh CRD ở gà
Để điều trị bệnh CRD ở gà hiệu quả, điều quan trọng trước tiên là bạn cần nắm rõ các nguyên nhân gây bệnh. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến dẫn đến bệnh CRD ở gà như:
Do vi khuẩn Mycoplasma gallisepticum gây ra
Tác nhân chính gây bệnh CRD là Mycoplasma gallisepticum, đây một loại vi khuẩn đặc biệt không có vách tế bào có khả năng bám dính vào biểu mô đường hô hấp của gà.
Chúng gây viêm, phá hủy cấu trúc niêm mạc và làm suy giảm chức năng hô hấp.
Loại vi khuẩn này tồn tại rất lâu trong môi trường có gà nhiễm bệnh và dễ dàng lây truyền cho các cá thể khác trong đàn.
Nguyên nhân chủ yếu do môi trường
Môi trường chuồng trại ẩm thấp, ô nhiễm, không được vệ sinh thường xuyên là điều kiện lý tưởng để vi khuẩn phát triển và lan truyền.
Mật độ nuôi quá cao, thiếu thông gió, nhiệt độ thay đổi thất thường hoặc có khí độc (amoniac, CO₂) trong không khí cũng là yếu tố góp phần làm tăng nguy cơ bùng phát bệnh CRD.
Lây qua đường hô hấp
Mycoplasma gallisepticum có thể lây lan trực tiếp từ gà bệnh sang gà khỏe thông qua đường hô hấp khi hít phải không khí chứa vi khuẩn từ dịch mũi, nước bọt hoặc phân.
Việc sử dụng chung máng ăn, máng uống cũng làm tăng nguy cơ lây nhiễm trong đàn.
Bệnh có thể lây lan qua trứng
Một trong những đặc điểm nguy hiểm của bệnh CRD là khả năng lây truyền dọc qua trứng.
Gà mái mang mầm bệnh có thể truyền vi khuẩn sang trứng từ đó ảnh hưởng đến cả đời con.
Gà con mới nở có thể mang mầm bệnh từ trong trứng và sớm biểu hiện triệu chứng nếu không được phát hiện và cách ly.
>>> Tìm hiểu thêm Bệnh Ort Ở Gà – Dấu Hiệu, Các Nguyên Nhân Và Cách Điều Trị Hiệu Quả
Các dấu hiệu nhận biết bệnh CRD ở gà
Để dự đoán chính xác bệnh CRD ở gà, bạn hãy dựa vào các dấu hiệu dưới đây:
- Thở khò khè, khó thở, vươn cổ hít thở hoặc thở bằng miệng.
- Chảy nước mũi, nước mắt, mắt sưng và có bọt ở mắt.
- Giảm ăn, sụt cân, lông xù, kém hoạt động.
- Tăng trưởng chậm, năng suất trứng giảm rõ rệt.
- Khi có bội nhiễm E.coli gà có thể bị tiêu chảy, chết rải rác hoặc cấp tính hơn.
Ở gà con, bệnh biểu hiện nhanh hơn, dễ bị chết nếu không được điều trị sớm. Gà trưởng thành có thể kéo dài triệu chứng và lây bệnh cho cả đàn trong thời gian dài.
Cách điều trị bệnh CRD ở gà hiệu quả
Việc điều trị bệnh CRD ở gà đòi hỏi phải thực hiện đúng phác đồ và càng sớm càng tốt để tránh lây lan trong đàn và ngăn ngừa biến chứng nặng. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cách điều trị mà các sư kê và trang trại chăn nuôi thường áp dụng:
1. Sử dụng kháng sinh đặc hiệu
Các loại thuốc kháng sinh chuyên biệt có hiệu quả cao trong điều trị vi khuẩn Mycoplasma gallisepticum như:
- Tylosin (200mg/kg thể trọng/ngày): tác động mạnh lên Mycoplasma và làm giảm viêm đường hô hấp.
- Tiamulin (25–50mg/kg thể trọng/ngày): diệt vi khuẩn Mycoplasma hiệu quả cao nếu dùng đúng liều lượng.
- Tylvalosin (25–50mg/kg thể trọng/ngày): loại kháng sinh thế hệ mới có tác dụng mạnh và khỏi bệnh nhanh.
- Doxycycline (10mg/kg thể trọng/ngày): phổ rộng và dễ kết hợp với kháng sinh khác.
- Lincomycin + Spectinomycin (trộn theo hướng dẫn trên bao bì thuốc): hiệu quả trong điều trị các trường hợp CRD có biểu hiện nặng.
Các loại thuốc này nên được pha vào nước uống hoặc trộn thức ăn và cho gà dùng liên tục từ 5 đến 7 ngày tùy theo mức độ bệnh.
Trong trường hợp gà quá yếu nên dùng thuốc tiêm để tăng hiệu quả hấp thu thuốc.
2. Kết hợp thuốc bổ trợ tăng đề kháng
Nên bổ sung các dưỡng chất giúp phục hồi sức khỏe cho gà như:
- Vitamin A, C, E: giúp tăng cường miễn dịch và bảo vệ niêm mạc đường hô hấp.
- Điện giải – Glucose: bù nước, tăng sức đề kháng và hỗ trợ quá trình trao đổi chất.
- Men tiêu hóa: giúp gà ăn ngon miệng, cải thiện tiêu hóa và hấp thụ thuốc tốt hơn.
Các sản phẩm này có thể cho uống luân phiên trong thời gian điều trị và ít nhất 3 đến 5 ngày sau khi khỏi bệnh.
3. Điều trị khi có bội nhiễm E.coli
Trong nhiều trường hợp gà bị CRD còn bị bội nhiễm vi khuẩn E.coli, khiến bệnh nặng hơn và có thể gây tử vong nếu không điều trị kịp thời. Lúc này bạn cần kết hợp thêm các loại kháng sinh phổ rộng như:
- Enrofloxacin (10mg/kg thể trọng).
- Florfenicol (20mg/kg thể trọng).
- Amoxicillin (15mg/kg thể trọng).
Lưu ý: nếu kết hợp nhiều loại thuốc cần tham khảo ý kiến bác sĩ thú y để tránh tương tác thuốc hoặc gây quá liều.
4. Vệ sinh – cách ly – chăm sóc hỗ trợ
Trong quá trình điều trị bệnh CRD ở gà bạn nên:
- Cách ly gà bệnh để tránh lây lan cho cả đàn.
- Khử trùng chuồng trại hàng ngày bằng các loại sát khuẩn như Iodine, Benzalkonium hoặc Virkon-S.
- Giữ ấm chuồng trại, giảm gió lùa vào chuồng và đảm bảo thông thoáng.
- Giảm stress cho gà bằng cách hạn chế bắt, di chuyển hoặc thay đổi môi trường đột ngột.
>>> Tìm hiểu thêm Gà Lông Voi – Cách Nhận Biết Và Các Ưu Điểm Được Nhiều Sư Kê Săn Đón
Những cách phòng ngừa bệnh CRD ở gà hiệu quả
Để phòng tránh bệnh CRD ở gà bạn cần tuân thủ các biện pháp phòng bệnh tổng hợp và cụ thể như:
- Chọn giống gà khỏe mạnh, không mang mầm bệnh.
- Áp dụng mô hình chăn nuôi an toàn sinh học: cách ly, sát trùng định kỳ chuồng trại, thiết lập vùng đệm phòng bệnh.
- Giữ môi trường nuôi khô thoáng, sạch sẽ, mật độ hợp lý.
- Không nuôi gà nhiều lứa tuổi chung chuồng việc này tránh lây lan chéo.
- Tiêm phòng vaccine CRD (nếu có) hoặc vaccine IB, ND để tăng sức đề kháng cho gà.
- Quản lý nguồn giống và trứng giống chặt chẽ, chỉ nên nhập từ những cơ sở uy tín.
- Tăng cường vitamin và chất điện giải để hỗ trợ hệ miễn dịch tự nhiên của gà.
Việc chủ động phòng bệnh giúp bảo vệ đàn gà và giữ vững hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi. Đừng chờ đến khi bệnh bùng phát mới xử lý mà hãy bắt đầu phòng ngừa ngay từ đầu để tránh thiệt hại nặng nề và kiểm soát dịch bệnh một cách hiệu quả.
Lời kết
Bệnh CRD ở gà là một trong những căn bệnh nguy hiểm gây ảnh hưởng lớn trong quá trình chăn nuôi. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu, hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng phương pháp điều trị đúng cách sẽ giúp hạn chế tối đa thiệt hại. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn kiến thức hữu ích để chủ động phòng và điều trị bệnh CRD ở gà một cách hiệu quả nhất.
